Series: HỌC CÁCH ĐẦU TƯ (mức độ cơ bản) - kênh Đồng tiền khôn khéo.
...
Bài 3 – Hiểu tiền và dòng chảy của nó
Ngồi quán trà đá, tôi hay quan sát một chuyện: có người cầm tờ tiền 500k bước ra, mua một bọc chè khô. Ông bán chè nhận tiền, lát sau chạy qua mua thịt ngoài chợ. Bà bán thịt lại đem tiền đi đóng học phí cho con. Người thu học phí gom tiền chuyển cho ngân hàng. Ngân hàng lại bơm tiền ấy ra cho người khác vay mua xe, mua đất. Vòng vòng, tờ tiền không mất đi, chỉ đổi chủ, đổi chỗ.
Anh em thấy không, tiền nó không tự dưng sinh ra, cũng chẳng tự dưng biến mất. Nó chỉ chảy.
Và ai hiểu được cái dòng chảy này, người đó có lợi thế.
1. Tiền giống như nước – nó phải chảy mới sống
Người ta hay gọi tiền là “dòng tiền” (cash flow). Cái chữ “dòng” nghe như nước. Nước mà đứng yên thì tù đọng, bốc mùi. Tiền cũng vậy, để một chỗ thì mất giá, bị lạm phát ăn mòn. Phải cho nó chảy, thì mới sinh lời, mới nuôi sống được mình.
Nhưng khác với nước, tiền chảy không phải theo dốc mà theo luật chơi xã hội. Nó chảy từ túi người này sang người khác, từ ngành này sang ngành khác, từ vùng này sang vùng kia. Ai nắm được luật, người đó giống như biết trước dòng nước đang chảy hướng nào, có thể đặt “guồng quay” của mình đúng chỗ để hứng.
Anh em để ý mà xem:
-
Khi có dịch bệnh, tiền rời khỏi du lịch, khách sạn, đổ sang y tế, khẩu trang, ship hàng.
-
Khi công nghệ bùng nổ, tiền chảy từ đất ruộng sang cổ phiếu công nghệ, bất động sản thành phố.
-
Khi lạm phát cao, tiền chảy từ gửi tiết kiệm sang vàng, ngoại tệ, bất động sản.
Tiền không đứng yên. Nó chạy liên tục như đàn cá trong sông. Ai lội chậm, đứng sai chỗ, thì bị bỏ lại.
2. Tiền chảy từ đâu – đi về đâu – và vì sao?
Đây mới là câu hỏi gốc.
-
Tiền chảy từ đâu? → từ túi người tiêu dùng, từ nhà nước, từ doanh nghiệp, từ những người mất kiên nhẫn (thích ngắn hạn) sang người kiên nhẫn (chơi dài hạn).
-
Tiền chảy đi đâu? → nó đi vào những chỗ có nhu cầu thật sự, có câu chuyện, có niềm tin. Đôi khi không phải giá trị thật, mà là “niềm tin số đông” (ví dụ: coin rác, bất động sản thổi giá).
-
Vì sao nó chảy như vậy? → vì con người luôn chạy theo nhu cầu, cảm xúc, và cả nỗi sợ. Tiền di chuyển không chỉ do tính toán lý trí, mà do tâm lý đám đông.
Có người hỏi tôi: “Thế sao có ông thì giàu, có ông thì mãi nghèo?”
Tôi trả lời đơn giản: người giàu hiểu dòng chảy của tiền, người nghèo chỉ thấy từng giọt tiền rơi.
3. Bề nổi và bề chìm của dòng tiền
Nhiều anh em chỉ thấy bề nổi: tiền lương, tiền thưởng, tiền buôn bán lời. Nhưng ít ai chịu khó đào xuống bề chìm: ai tạo ra dòng tiền ấy, tại sao nó chảy mạnh lúc này, rồi mai nó đi đâu?
Ví dụ:
-
Một người mở quán cà phê, thấy khách đông, tiền chảy ào ào. Nhưng không để ý rằng đó là do mặt bằng đang rẻ, đối thủ chưa nhiều. Một khi người ta mở thêm vài quán xung quanh, dòng tiền đổi hướng, anh em đó dễ sạt.
-
Một tay đầu tư thấy đất ven đô sốt, liền ôm cả chục lô. Nhưng không hiểu rằng dòng tiền nóng chỉ là tạm thời, bị thổi phồng bởi cò và dòng vốn đầu cơ ngắn hạn. Đến lúc chính sách siết lại, tiền rút sạch, còn lại toàn đất bỏ hoang.
Bề nổi ai cũng thấy. Bề chìm thì ít người kiên nhẫn tìm hiểu. Nhưng tiền thật sự đi theo bề chìm.
4. Người khôn đặt mình đúng chỗ
Có câu này, tôi nhớ mãi: “Đầu tư khôn ngoan không phải là chạy theo dòng tiền, mà là đứng đúng chỗ trước khi dòng tiền tới.”
Anh em thử hình dung:
-
Một người thấy xu hướng nông sản sạch, họ đầu tư vào trang trại từ sớm. Đến khi người thành phố đổ xô mua rau sạch, tiền chảy về tay họ.
-
Một người khác thấy xu hướng công nghệ AI, họ học kỹ năng lập trình, thiết kế sản phẩm từ mấy năm trước. Giờ cơn sóng AI tới, họ là người hứng trọn.
-
Ngược lại, ai cũng đợi đến khi “thấy rõ” thì thường là… đã muộn. Lúc ấy, tiền sắp rút rồi.
Thế nên, hiểu dòng chảy không phải để chạy theo nó, mà để đoán trước hướng đi. Giống như dân chài, không đợi cá bơi tới mới quăng lưới, mà phải thả lưới trước ngay cửa sông, chỗ cá chắc chắn đi qua.
5. Bài học từ những cú xoay dòng lớn
Trong lịch sử kinh tế, nhiều cú xoay dòng đã tạo ra cơ hội lẫn bi kịch:
-
Sau Thế chiến, tiền chảy mạnh vào công nghiệp – ai đón được thì phất.
-
Thập niên 90, tiền chảy vào Internet – nhiều ông thành tỷ phú, nhiều ông trắng tay vì ảo tưởng.
-
Những năm gần đây, tiền chảy vào công nghệ số, bất động sản, rồi xoay qua năng lượng tái tạo, AI.
Ở Việt Nam cũng vậy:
-
Giai đoạn 2007–2008, tiền ào ào vào chứng khoán, bất động sản, rồi vỡ bong bóng.
-
Giai đoạn 2020–2021, tiền chảy mạnh vào đất vùng ven, coin, chứng khoán. Người tỉnh táo thoát hàng sớm thì sống khỏe, kẻ mù quáng ôm tới giờ vẫn mắc kẹt.
Cái đáng sợ không phải là tiền chảy, mà là anh em tưởng nó sẽ chảy mãi theo một hướng.
6. Vậy làm sao để “hiểu” dòng tiền?
Tôi có vài nguyên tắc nhỏ chia sẻ cùng anh em:
-
Quan sát vĩ mô – đọc tin kinh tế, chính sách, dòng vốn FDI, lãi suất ngân hàng. Đây là “nguồn nước lớn” quyết định sông suối nhỏ chảy thế nào.
-
Nhìn hành vi người tiêu dùng – họ đang mua gì, bỏ tiền vào đâu, nhu cầu nào tăng.
-
Theo dõi giới tài phiệt và tổ chức lớn – tiền to không bao giờ đi lạc. Nó chảy chỗ nào, thường có lý do.
-
Giữ cái đầu tỉnh táo – khi ai cũng đổ xô vào một chỗ, thường dòng tiền sắp đổi hướng.
-
Đầu tư vào tri thức – đọc nhiều, trải nghiệm nhiều. Vì chỉ tri thức mới giúp anh em thấy được bề chìm.
7. Kết lại: Tiền không có lỗi, chỉ có mình chưa hiểu nó
Nhiều người trách tiền: nào là bạc bẽo, nào là chỉ chảy về phía giàu. Nhưng thật ra, tiền chỉ là “nước”. Nước thì chảy chỗ trũng, đó là lẽ tự nhiên. Người khôn thì đào ao đón nước. Người dại thì trách trời hạn hán.
Đầu tư khôn ngoan, theo tôi, không phải cứ “lao” vào cái gì đang hot. Mà là chịu khó quan sát, hiểu dòng chảy, rồi đặt mình đúng vị trí. Khi nước tới, mình chỉ việc mở guồng quay.
Anh em nhớ: Tiền không sinh ra, không mất đi, chỉ chuyển từ túi người thiếu hiểu biết sang túi người hiểu rõ bản chất.
👉 Đây là cái nhìn của tôi trong loạt chia sẻ “Học cách đầu tư”. Anh em đọc thấy đúng thì giữ, thấy sai thì bỏ, coi như ngồi quán trà đá tán chuyện. Nhưng nếu để ý, biết đâu nó gợi cho anh em một hướng đi mới trên con đường tiền bạc.
-------
Các bài viết trong series này:
BÀI 1: Hiểu về Đầu tư
BÀI 2: Đầu tư gì trước tiên?
BÀI 3: Hiểu dòng chảy của tiền
BÀI 4: Rủi ro và Quản trị rủi ro
BÀI 5: Tư duy dài hạn
BÀI 6: Thực chiến: chọn sân chơi
-------
Anh em có thể đọc tiếp các series bài viết khác về TÀI CHÍNH CÁ NHÂN Ở ĐÂY.
Nhận xét
Đăng nhận xét