Series: HỌC CÁCH ĐẦU TƯ (mức độ cơ bản) - kênh Đồng tiền khôn khéo.
...
Bài 4: Rủi ro và Quản trị rủi ro
1. Rủi ro – thứ mà ai cũng ghét, nhưng không thể tránh
Trong đầu tư, rủi ro giống như cái bóng. Dù anh em có xoay kiểu gì, nó vẫn theo sát sau lưng. Có người tưởng mình khôn ngoan, tìm cách né tránh hoàn toàn. Nhưng sự thật, không có khoản đầu tư nào an toàn tuyệt đối cả. Ngay cả cất vàng trong tủ, cũng rủi ro bị mất trộm hay giá vàng biến động. Gửi ngân hàng thì lạm phát âm thầm gặm nhấm.
Vấn đề không phải là tránh rủi ro, mà là quản trị nó. Giống như đi biển, không ai dám chắc sẽ không bao giờ gặp sóng, chỉ là biết trước nó có thể ập tới và chuẩn bị áo phao, la bàn, thuyền chắc.
2. Người non nớt thì tìm lợi nhuận, người khôn thì giữ vốn
Tôi từng chứng kiến nhiều anh em lao vào chứng khoán, crypto, hay bất động sản nóng sốt với ánh mắt sáng rực: “Phải lời gấp đôi trong vài tháng.” Và thường, những ánh mắt sáng ấy nhanh chóng tắt ngúm khi thị trường quay đầu. Bởi họ quên một nguyên tắc cực đơn giản:
Mất vốn một lần, cần lợi nhuận nhiều lần mới bù lại được.
Ví dụ: Anh em có 100 triệu, lỗ 50% thì còn 50 triệu. Muốn quay lại 100 triệu, phải lời 100% trên số vốn còn lại. Đường đi đã khó lại càng khó hơn.
Còn người khôn ngoan thì khác. Họ không đặt mục tiêu “phải thắng đậm”. Họ đặt mục tiêu “đừng để chết sớm”. Bởi chỉ cần còn tồn tại trong cuộc chơi, tiền sẽ đến theo thời gian. Và đó là bản chất của đầu tư bền: sống lâu mới biết ai khôn.
3. Ba nguyên tắc cơ bản để quản trị rủi ro
Nói thì cao siêu, nhưng tôi đúc rút được mấy điều giản dị sau đây, chia sẻ để anh em tham khảo:
(1) Phân bổ – đừng bỏ hết trứng vào một giỏ
Ông bà ta nói rồi, và câu này không bao giờ cũ. Dù là đầu tư gì – cổ phiếu, đất, kinh doanh, hay thậm chí… niềm tin – cũng nên có sự phân tán.
-
Cổ phiếu thì có bluechip, có midcap, có tăng trưởng.
-
Đất thì có chỗ để ở, có chỗ giữ tiền, có chỗ để kỳ vọng.
-
Tiền thì có phần để phòng thân, phần cho cơ hội.
Phân bổ không giúp anh em giàu nhanh, nhưng giúp anh em khó nghèo đi đột ngột.
(2) Không all-in – đừng dốc hết máu vào một canh bạc
Tôi từng gặp người ôm hết tiền đi mua đất “nghe tin sắp có quy hoạch”. Một năm sau, đất rớt, tiền chôn. Người thì thế chấp cả nhà để đánh chứng khoán, khi thị trường đảo chiều thì mất cả vốn lẫn niềm tin.
Đầu tư không giống đánh bạc. Nếu để bản thân vào thế “thua là chết”, thì đã sai ngay từ lúc xuất phát.
(3) Hiểu rõ cái mình bỏ tiền vào
Cái gì mình không hiểu thì rủi ro gấp đôi. Không ít anh em nghe lời rủ rê, đầu tư vào những dự án “nghe thì thơm” mà không hề biết nó vận hành thế nào. Khi sự thật lộ diện, mới biết mình chẳng khác gì đưa tiền cho người khác đốt.
Nguyên tắc cơ bản: nếu không hiểu thì học, nếu chưa hiểu thì chưa bỏ tiền.
4. Rủi ro không hẳn là kẻ thù
Có một nghịch lý: rủi ro chính là thứ tạo ra lợi nhuận. Nếu không có rủi ro, lợi nhuận sẽ về gần 0. Ví dụ: gửi tiết kiệm ngân hàng lãi 4-5%/năm, vì gần như chẳng có rủi ro gì. Nhưng cổ phiếu có thể tăng 20-30%/năm, vì rủi ro cao hơn.
Cho nên, thay vì sợ rủi ro, ta cần chọn loại rủi ro phù hợp với bản thân.
Người có gia đình, con nhỏ thì không thể mạo hiểm quá mức. Người trẻ, vốn ít, nhưng có thời gian để thử, thì có thể chấp nhận rủi ro nhiều hơn. Quan trọng là: biết mình đang chơi với loại rủi ro nào, và đã chuẩn bị gì nếu nó xảy ra.
5. Bài học từ cuộc đời
Tôi nhớ có lần một ông anh kể:
-
“Ngày xưa tao làm ăn, ham ăn dày, thấy hợp đồng lớn là ôm hết vốn vào. Kết quả bị quỵt, mất gần sạch. Từ đó tao mới hiểu, làm gì cũng để đường lui, còn vốn là còn cơ hội. Mất hết rồi thì không còn tâm trí, không còn lực mà đứng lên nữa.”
Lời ông ấy, tôi nghe một lần mà khắc cả đời. Rủi ro vốn dĩ không giết ta ngay, nhưng chính sự liều lĩnh mù quáng mới là kẻ đưa ta vào hố.
6. Kết lại
Trong đầu tư, lợi nhuận là thứ ngọt ngào, ai cũng muốn. Nhưng rủi ro mới là người bạn đồng hành thật sự – đi đâu cũng gặp.
Người khôn không ghét bỏ nó, cũng không chạy trốn nó. Người khôn chọn cách sống chung, nắm dây cương mà cưỡi lên nó.
Anh em nhớ, tiền có thể đến rồi đi, cơ hội có thể mất rồi lại tới. Nhưng một khi đã mất niềm tin và sức lực, đứng dậy khó vô cùng. Vậy nên, giữ vốn, giữ tinh thần, giữ đường lui – đó mới là cách để đi đường dài.
Đầu tư không phải cuộc đua tốc độ. Nó giống một cuộc hành trình trường kỳ, nơi ai biết quản trị rủi ro, người đó mới có mặt ở vạch đích.
-------
Các bài viết trong series này:
BÀI 1: Hiểu về Đầu tư
BÀI 2: Đầu tư gì trước tiên?
BÀI 3: Hiểu dòng chảy của tiền
BÀI 4: Rủi ro và Quản trị rủi ro
BÀI 5: Tư duy dài hạn
BÀI 6: Thực chiến: chọn sân chơi
-------
Anh em có thể đọc tiếp các series bài viết khác về TÀI CHÍNH CÁ NHÂN Ở ĐÂY.
Nhận xét
Đăng nhận xét